มะเร็งศีรษะและลำคอ
ข้อเท็จจริง
- มะเร็งศีรษะและลำคอ หมายถึง มะเร็งที่เกิดขึ้นบริเวณทางเดินอาหาร ทางเดินหายใจส่วนบนและบริเวณคอ คือ มะเร็งของหู คอ จมูก บางตำแหน่งสามารถเห็นได้ยาก เช่น มะเร็งช่องปาก มะเร็งช่องหู หรือกรณีของต่อมไทรอยด์ หรือต่อมน้ำลายที่โตผิดปกติก็สามารถที่จะมองเห็น
- การจะพิสูจน์ว่าเป็นมะเร็งหรือไม่ทำได้ไม่ยาก แต่จะมีมะเร็งบางตำแหน่งที่อาจจะตรวจหายากขึ้น ต้องใช้ความชำนาญ และอาจจะต้องใช้วิธีการตรวจพิเศษบางอย่างช่วย เช่น มะเร็งในจมูก มะเร็งโพรงหลังจมูก มะเร็งกล่องเสียง เป็นต้น
ปัจจัยเสี่ยง
- การสูบบุหรี่ ไม่ว่าจะสูบเองหรือคนใกล้ตัวสูบแล้วเราสูดหายใจเข้าไป
- การดื่มสุรา
- สมัยก่อนการเคี้ยวหมากร่วมกับใบยาสูบก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดมะเร็งศีรษะและลำคอได้ แต่ปัจจุบันพบน้อยลง
- พันธุกรรมก็อาจมีส่วนด้วยเช่นกัน
อาการ
- อาการทางจมูกและโพรงหลังจมูก เช่น มีอาการคัดแน่นจมูกตลอดเวลา จะเป็นมากขึ้นเรื่อย ๆ โดยเฉพาะถ้าเป็นข้างเดียว มีกลิ่นเหม็นในจมูก น้ำมูก หรือเสมหะปนเลือดติดต่อกันหลายวัน
- หูอื้อข้างเดียว โดยเฉพาะถ้าไม่มีอาการของหวัดหรือไซนัสร่วมด้วย ปวดร้าวไปที่หูเวลากลืน
- เสียงแหบเป็นมากขึ้นเรื่อย ๆ โดยไม่มีอาการของการติดเชื้อทางเดินหายใจ ไม่ได้เกิดตามหลังการใช้เสียงดังหรือตะโกน หายใจไม่สะดวก อาจจะมีอาการกลืนแล้วสำลักร่วมด้วย
- กลืนอาหารแล้วเจ็บ โดยเฉพาะปวดร้าวไปหู เจ็บคอเรื้อรังโดยไม่ทราบสาเหตุ
- มีก้อนที่คอโตขึ้นเรื่อย ๆ ส่วนมากมักจะไม่มีอาการปวด
การตรวจวินิจฉัย
- เทคโนโลยีการวินิจฉัยโรคมะเร็งศีรษะและลำคอ โดยใช้กล้องส่องตรวจทางเดินหายใจส่วนบนแบบชนิดโค้งงอได้ (Fiberoptic Laryngoscope) ระบบ High Definition ที่มีคุณสมบัติในการค้นหาความผิดปกติของเส้นเลือดและชั้นผิวเนื้อเยื่อที่สามารถบ่งบอกถึงการเกิดมะเร็งได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้นด้วยการใช้แสงชนิดพิเศษ NBI (Narrow Band Imaging)
- ปัจจุบันผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งศีรษะและลำคอมักมาพบแพทย์เมื่อโรคลุกลามไปมากแล้ว ทำให้การรักษายุ่งยากขึ้นและผลการรักษาก็จะไม่ดีเท่าที่ควร มีเพียง 1 ใน 3 เท่านั้นที่มาพบแพทย์ตั้งแต่แรก ๆ ดังนั้นการที่มาตรวจตั้งแต่แรก ๆ ที่มีอาการดังกล่าวข้างต้น จะช่วยป้องกันการแพร่กระจายและทำให้การรักษาได้ผลเป็นที่น่าพอใจ