มะเร็งผิวหนัง
ข้อเท็จจริง
มะเร็งผิวหนังอาจจะมีขนาดใหญ่ขึ้นช้า ๆ และลุกลามเฉพาะที่ หรืออาจจะแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นได้ด้วย เช่น ต่อมน้ำเหลือง ส่วนมากจะพบในผู้ที่อายุมากกว่า 40 ปี และพบในชายมากกว่าหญิง
มะเร็งผิวหนัง คือ เนื้อร้ายที่เกิดบนผิวหนังและเยื่อบุ เนื่องจากความผิดปกติของการเจริญเติบโต และการแบ่งเซลล์ของผิวหนังและเยื่อบุ มะเร็งผิวหนังมีหลายชนิด ที่พบบ่อย ได้แก่
- มะเร็งผิวหนังชนิดบาซอล เซลล์ (Basal Cell Carcinoma) มะเร็งผิวหนังที่มีความร้ายแรงน้อย เพราะเกิดบริเวณชั้นตื้น ๆ
- มะเร็งผิวหนังชนิดสเควมัสเซลล์ (Squamous Cell Carcinoma) ลักษณะคล้ายกับมะเร็งบาซอล เซลล์ คาร์ซิโนมา การลุกลามมักเร็วกว่ามะเร็งชนิด บาซอลเซลล์ คาร์ซิโนมามักจะลุกลามลงลึกสู่ด้านล่างของเซลล์ผิวหนัง ถ้าคลำดูผิวหนังด้านล่างมักจะพบว่าเป็นก้อนแข็ง ๆ
- มะเร็งผิวหนังชนิดเมลาโนมา (Malignant Melanoma) เป็นมะเร็งจากเซลล์เม็ดสีเมลานิน พบไม่บ่อย แต่มีความร้ายแรง เพราะสามารถกระจายเข้าสู่กระแสเลือดได้รวดเร็ว
ปัจจัยเสี่ยง
- แสงอัลตราไวโอเลต (UVA, UVB) ดังนั้นผู้ที่ต้องทำงานกลางแดด เล่นกีฬากลางแจ้ง ชอบอาบแดด จะมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดมะเร็งผิวหนัง
- เชื้อชาติ คนผิวขาว ผมสีบลอนด์ มีโอกาสเสี่ยงสูง เพราะมีเม็ดสีที่ผิวหนังน้อย ความสามารถในการป้องกันเซลล์ผิวหนังจากแสงอัลตราไวโอเลตจึงน้อยกว่าคนผิวคล้ำ
- มีประวัติคนในครอบครัวเป็นมะเร็งผิวหนัง
- ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่น HIV หรือได้รับยากดภูมิต้านทาน
- ผิวหนังในบริเวณที่เคยได้รังสีรักษา
อาการ
- ดูบริเวณไฝที่เป็นว่ามีผื่นหรือก้อนที่โตเร็วกว่าปกติ หรือมีสีที่เปลี่ยนไป ขอบไม่เรียบ แตกเป็นแผล และมีเลือดออก
- มีแผลเรื้อรังที่ไม่หาย
- ผื่นเรื้อรัง
การตรวจวินิจฉัย
การรักษามะเร็งผิวหนังที่ดีที่สุดคือ การค้นพบตั้งแต่แรกเริ่ม โดยต้องสำรวจร่างกายตัวเองให้ทั่ว ซึ่งต้องใช้กระจกและมือช่วย ถ้ามีข้อสงสัยให้ปรึกษาแพทย์ผิวหนังเพื่อการวินิจฉัย ซึ่งทำได้โดยการตัดชิ้นเนื้อบริเวณที่สงสัยส่งตรวจทางพยาธิวิทยา
การบำบัดรักษา
มะเร็งผิวหนังระยะเริ่มต้นใช้วิธีการผ่าตัดก็สามารถหายขาดได้ แต่หากเป็นมะเร็งระยะกระจายหรือมะเร็งผิวหนังเมลาโนมา หลังผ่าตัดอาจต้องมีการใช้การฉายแสงหรือเคมีบำบัดร่วมได้
การป้องกัน
- หลีกเลี่ยงแสงแดด ใช้ครีมกันแดด SPF > 15
- หลีกเลี่ยงภาวะระคายเคืองผิวหนัง
ผู้เขียน
พญ.พจนา จิตตวัฒนรัตน์ ผู้อำนวยการศูนย์อายุรกรรมมะเร็งวัฒโนสถ โรงพยาบาลมะเร็งกรุงเทพ วัฒโนสถ